The proposed measures are developed on the basis of in-depth research of corruption risks, systematized in the research paper “Mapping Corruption Risks in Public Procurements of Enterprises Owned by the Government and Municipalities” and individual screening of 37 state-owned enterprises founded by the Government, the City of Skopje and Municipalities of Gostivar, Kavadarci and Struga, which provides an overview of key parameters that reflect the manner in which they implement public procurements, as well as their human resource capacity and internal policies. Weaknesses noted in all previously conducted research papers and analyses have confirmed the need to enhance integrity and reduce corruption risks at public enterprises and joint stock companies.
Recommendations presented in this document are drafted as part of the project “Towards Accountable Enterprises”, implemented by the Center for Civil Communications with financial support from the Embassy of the Kingdom of the Netherlands in Skopje in the period 2019-2021, and aimed at establishing sustainable mechanisms to advance implementation of public procurements and to strengthen integrity in the process of public spending under tender procedures organized by state-owned enterprises founded by the Government, the City of Skopje and Municipalities of Gostivar, Kavadarci and Struga.
In February 2021, the Center for Civil Communications presented the Government of the Republic of North Macedonia with portion of proposed measures, as presented in this document, as contribution in the process of drafting the Government’s Action Plan to Fight Corruption.

Во последните десет години (од 2010 до 2019 година) Државниот завод за ревизија (ДЗР) извршил вкупно 699 ревизии. Најмногу во 2014 година, дури 98, а најмалку во 2012 година, 50 ревизии. Базата на податоци на сите извршени ревизии од страна на Државниот завод за ревизија од 2010 до 2019 година е изработена во отворен формат за да ја олесни натамошната употреба на извештаите во насока на засилување на јавниот притисок за законито и наменско користење на јавните пари.

Денес, 13 април 2021 година, Центарот за граѓански комуникации (ЦГК) ги објави истражувањето и базата на податоци на доделени концесии за минерални суровини за 2019 година. Концесија за користење минерални суровини имаат добиено вкупно 264 фирми. Издадени се вкупно 358 вакви концесии, а површината на земјата која е опфатена со овие концесии е 349 километри квадратни, што е 1,4 % од вкупната територија на државата.

РАСТЕ ПРИМЕНАТА НА НЕТРАНСПАРЕНТНАТА ПОСТАПКА СО ПРЕГОВАРАЊЕ БЕЗ ОБЈАВУВАЊЕ ОГЛАС

Денес, 23 март 2021 година, Центарот за граѓански комуникации (ЦГК) го објави Извештајот од мониторингот на јавните набавки за периодот јануари-јуни 2020 година. Клучните наоди од мониторингот вклучуваат:

- Институциите не се консултираат со бизнис-секторот во насока на подобрување на тендерските документации, а со тоа и на самиот процес на јавните набавки. Во мониторираниот период, спроведен е технички дијалог само за 1,4 % од тендерите, а и во овој симболичен процес на консултации се забележуваат пропусти.

- Во мониторираниот период, преку нетранспарентната постапка со преговарање без објавување оглас се склучени договори во вредност од 11 милиони евра, што е за 15 % повеќе од истиот период претходната година.

- На секој трет тендер е доставенa една или ниту една понуда. Конкуренцијата во јавните набавки во првото полугодие од 2020 година упатува на минимално подобрување во однос на истиот период во 2019 година, но влошување во однос на целата 2019 година.

- ’Најниската цена‘ е користена како критериум за избор на најповолна понуда во 96 % од спроведените тендери, со што е задржан неповолниот тренд од претходната година. Оправдан е сомнежот дека со толку големата примена на критериумот ’најниска цена‘ се доведуваат во прашање начелата на економичност, ефикасност и ефективност на јавните средства.

- Електронската аукција е користена во дури 92 % од тендерите, со што се овозможува и натаму да бидат широко распространети манипулациите што таа ги генерира во јавните набавки.

- Иако проценетата вредност на тендерите не се објавува јавно, сепак некои понудувачи доставуваат понуди што се симптоматично блиску до проценетата вредност.

- На локалните тендери се забележува непочитување на Законот за јавните набавки, особено во делот на образложение на потребата од набавката и на причините за неделивост.